Nói về tục kiêng kị, có lẽ không đâu có lắm thứ để kiêng dè như ở Việt Nam, từ lời ăn, tiếng nói cho đến cử chỉ, điệu bộ… tất cả đều phải kiêng kị nhất là với những người làm nghề buôn bán. “Có thờ có thiêng, có kiêng có lành” đó là quan niệm của dân ta và lâu dần nó trở thành một nét văn hóa truyền thống của dân tộc. Tuy nhiên, trong thời đại văn minh ngày nay, liệu những yếu tố kiêng kỵ này có thật sự là hữu hiệu và giúp mang lại tài lộc cho những người làm nghề kinh doanh, buôn bán hay không? Hãy cùng Kinh Doanh Việt đi phân tích một vài điều kiêng kỵ đầu năm mới của dân buôn bán và thực chất chúng có giúp chúng ta buôn bán phát tài hay không?
Quét nhà, hót rác ngày Tết
Tục truyền rằng, ngày xưa có một người tên Âu Minh làm nghề lái buôn. Vào một hôm khi ghé qua hồ Thanh Thảo ông đã được thủy thần ban cho một người hầu có tên Như Nguyệt. Từ ngày có thêm Như Nguyệt trong nhà, vị thương gia này làm ăn phất lên như diều gặp gió, chả mấy chốc đã thành đại phú.
Kiêng kỵ đầu năm có giúp buôn bán phát tài?
Một hôm Như Nguyệt phạm lỗi, Âu Minh không kiềm được cơn giận đã ra tay đánh cậu bé, do quá hoảng sợ cậu đã chui vào đống rác để chốn. Do không để ý, khi quét rác Âu Minh đã vô tình quét cả Như Nguyệt ra khỏi nhà. Từ khi mất đi Như Nguyệt, vị thương gia này làm ăn sa sút hẳn và trở thành một tên ăn mày nghèo kiết xác. Từ đó, dân làng đồn nhau rằng, chớ nên quét nhà hay hót rác vào những ngày tết để tránh đổ mất tài lộc ra đường, cả năm không máy mắn và tiền bạc hao tổn.
Quan niệm lâu dần ăn sâu vào tiềm thức của dân ta như một phong tục trong mỗi xuân về. Vì vậy, hầu như tất cả gia đình trước khi đón tết đều sửa sang, quét dọn lại nhà cửa, và hầu như mấy ngày đầu năm mới việc quét dọn sẽ bị cấm tiệt, nhất là những người làm nghề buôn bán. Nếu có quét dọn thì chỉ được vun lại vào một góc nhà, chứ không được quét ra khỏi cổng.
Tuy nhiên, đây chỉ là một câu chuyện cổ tích do người Trung Hoa thêu dệt nên, vì vậy nó không hề có thật. Theo ông Nguyễn Hùng Vĩ, nhà nghiên cứu văn hoá dân gian thì đây chỉ giống như một mê tín dị đoan, và thực chất nó mang ý nghĩa ở góc cạnh văn hóa ứng xử với người giúp việc trong xã hội là nhiều hơn. Tư tưởng này thực chất chỉ muốn mang đến thông điệp, vào những ngày tết thì con ở, hay người giúp việc cũng cần được nghỉ ngơi, chứ không phải quét dọn nhà cửa. Vì vậy, tục lệ không quét nhà, hót rác vào những ngày đầu năm có lẽ là xuất phát từ nguyên nhân này.
Kiêng xuất hành vào ngày Nguyệt kỵ, Tam Nương
Tục lệ này chẳng biết từ khi nào nhưng nó đã ăn sâu vào tiềm thức của người dân Việt Nam, nhất là những người làm nghề kinh doanh, buôn bán, đến nỗi nó trở thành một câu răn truyền miệng trong dân ta: “Mùng 5 mười bốn hai ba, đi chơi còn lỗ nữa là đi buôn”. Theo quan niệm của mọi người, nếu làm ăn, buôn bán mà xuất hành vào những ngày này là đại kỵ, bởi người kinh doanh sẽ lâm vào cảnh buôn bán lỗ vốn, nợ nần chồng chất.
Thế nhưng thực chất quan niệm này cũng được bắt nguồn từ một câu chuyện cổ tích được tương truyền trong dân gian mà thôi.
Ngày đó, trên bầu trời xanh cao vút, Ngọc Đế đã phái 3 cô gái xinh đẹp hay con gọi là Tam Nương xuống hạ giới với mục đích làm mê muội ý chỉ của người hạ phàm chốn dương gian. Bất kể người nào gặp phải Tam Nương đều bỏ bê công việc, lao thân vào cờ bạc, rượu chè, đam mê tửu sắc… khiến cho kinh tế sa sút, công việc làm ăn buôn bán theo đó mà lụi bại.
Vì vậy, nếu phải xuất hành, hay làm các công việc trọng đại, mọi người tuyệt nhiên sẽ tránh những ngày đó, vì cho rằng họ sẽ gặp xui xẻo, công việc làm ăn không được như ý muốn.
Tuy nhiên, theo khẳng định từ nhà nghiên cứu văn hoá dân gian Nguyễn Hùng Vĩ thì đây cũng chỉ là mê tín của dân ta. Hiện tại chưa có cơ sở khoa học nào để minh chứng cho điều này, mặc dù có nhiều cuốn sách được viết ra, nhưng đó cũng chỉ là sách mê tín mà thôi.
Thực chất các quan niệm này đều như là một thói quen đã ăn mòn vào đời sống tâm linh của người Việt Nam. Dân ta chỉ muốn “mượn cớ” những lý do đó để tìm thấy niềm tin, động lực và niềm hy vọng rằng, nếu làm đúng như vậy sẽ tạo ra một kết quả tốt hơn. Đây cũng là một tư tưởng tích cực, nhưng nếu xét trên phương diện khoa học nó là điều không đúng.
“Đức năng thắng số, nhân định thắng Thiên”, con người nếu không tin những loại sách mê tín thì quỷ thần cũng không trách phạt”. Vì vậy, hãy cứ làm theo những gì bạn muốn, hãy cứ mạnh dạn khởi nghiệp kinh doanh trong năm mới này vào bất kể ngày nào mà bạn chọn. Thay bằng chọn ngày xuất hành, chúng ta có thể dành nhiều thời gian hơn để phân tích thị trường, sản phẩm để vạch ra chiến lược kinh doanh đúng đắn cho mình. Đó thực sự mới là hình mẫu doanh nhân thông minh thời hiện đại mà bạn cần hướng đến.
